Գրականություն


Վարդան Գրիչենց
Հայացք Ներսից և Դրսից
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2002
Այս գրքում հեղինակը Հայաստանի և Սփյուռքի հասարակական կյանքում ունեցած իր ավելի քան կեսդարյա փորձառությամբ ուրույն մոտեցմամբ է մեկնաբանում հայության և Հայաստանի անցյալը և այժմյան ընթացքը: Նրա նպատակային ու համակարգված դիտարկումները և ուսումնասիրությունները հանգում են այն մտքին, որ մեր բոլոր անհաջողությունների և կորուստների հիմնական պատճառը քրիստոնեական հավատքից հեռացումն ու այդ հավատքից բխող ու նրա վրա հիմնված գաղափարականության և բարոյականության նվազումն ու վերասերումն է:


Վարդան Գրիչենց
Նոր Վարդանանք
«Լուսաբաց» հրատարակչատուն, 2008
Հեղինակն այս հրատարակությունում համոզմունք է հայտնում, որ հայ ազգի, Հայաստանի և հայոց պետության բոլոր խնդիրների արագ ու ամբողջական լուծման միակ ճանապարհը հայության՝ քրիստոնեական կյանքով ապրելն է։ Նա գտնում է, որ այդ կյանքով ապրելու համար անհրաժեշտ է ազգային վերածնունդ ու ըստ այդմ հայրենիքի վերակերտում և պետականության վերահաստատում՝ Աստուծո հավատքով, դրանից բխող և դրա վրա հիմնված Ազգային Գաղափարախոսությամբ ու բարոյականությամբ։


Վարդան Գրիչենց
Տարոն Տարոնականություն և
Հայոց Բանակ
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2008
Գրքում ներկայացվում է Տարոնականության էությունը՝ որպես հայ ժողովրդի հոգևոր-գաղափարական, պետական-քաղաքական, բարոյական-հասարակական, կրթական-մշակութային և միասնական-կազմակերպական կյանքի կարևորագույն կռվան: Սույն աշխատությամբ հեղինակը, Տարոնական Ոգին ներկայացնելով որպես հայ տոհմիկ ասպետականության մարմնավորում և մեր ազգի երանելի նախնյաց սուրբ ժառանգություն, հույս ունի, որ այդ Աստվածապարգև Ոգով կտոգորվի հայությունը, հատկապես՝ նոր սերունդը ու առավել ևս և ուղղակիորեն՝ հայ զինվորականությունը՝ հայ սպայությունը:


Վարդան Գրիչենց
Հայ Ազգային
Գախափարախոսություն
Հայության Կենսունակ
Հարատեվման Գրավական
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2009
Գրքում ներկայացվում, բնորոշվում ու արժևորվում է Հայ Ազգային Գաղափարախոսությունը (ՀԱԳ) որպես հայոց հավատամքից բխող և դրա վրա հիմնված ուսմունք ու հայ ժողովրդի հոգևոր-գաղափարական, պետական–քաղաքական, բարոյական–հասարակական, կրթական-մշակութային և կազմակերպական կառավարման կայացման կարևորագույն ու անփոխարինելի գործոն։ Սույն աշխատությամբ հայ ազգային կյանքի տարբեր ոլորտների համար բնութագրված է ՀԱԳ-ի հոգեբարոյական վարակամերժության և պետականակերտ արժեքը: Գիրքը լի է լավատեսությամբ, որ հայությունն ի վերջո կկարողանա լիարժեքորեն ըմբռնել ՀԱԳ-ի պատմական դերը, կդարձնի այն կյանքի ապրում, որով և կհաղթահարի համայն հայության ու Հայաստանի Հանրապետության դիմագրաված և դեռ դիմագրավելիք բազմակողմանի ու բազմաբնույթ մարտահրավերները։


Վարդան Գրիչենց
Հայ Ազգային
Գաղափարախոսություն
(դասախոսությունների շարք)
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2012
Սույն աշխատության մեջ Հայ Ազգային Գաղափարախոսությունը (ՀԱԳ) ներկայացվում, բնորոշվում ու արժևորվում է որպես հայոց հավատամքից բխող և դրա վրա հիմնված ազգային ուսմունք՝ մեկնաբանելով ՀԱԳ-ի անփոխարինելի կառուցողական դրսևորումները հայ կյանքի հոգևոր, գաղափարական, բարոյական, պետական, քաղաքական, հասարակական, կրթական, մշակութային, հայության կազմակերպական կառավարման ու այլ ոլորտներում։Միաժամանակ շեշտվում է ներկա հայ իրականության մեջ ՀԱԳ-ի պատշաճ ճանաչման, ընդունման և կիրառման անխուսափելի արդյունքը՝ հայոց ազգային հոգևոր, գաղափարական և բարոյական վերածնունդը՝ ազգակերտ ու պետականակերտ բոլոր հետևանքներով։ Աշխատությունը նախատեսված է որպես բուհերի ուսումնական ձեռնարկ ու, ընդհանուր առմամբ, որպես ուղեցույց ազգային գաղափարական ինքնաճանաչման։


Վարդան Գրիչենց
Դասեր Անցյալից և Հայոց Մեծերից
Ռաֆֆի «Պարույր Հայկազն» (հատվածներ)
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2012
Հայ գրականության ռահվիրաններից Րաֆֆու «Պարույր Հայկազն» վիպակի սույն հատվածը լույս է ընծայվել այն համոզմամբ, որ 19-րդ դարում Ռաֆֆու արծածած խնդիրը զգալիորեն առկա է նաև մեր օրերի հայ իրականությունում՝ օտարամոլություն ու հայ հայրենասիրության արժեզրկում, նվազում և կամ մոռացում՝ գաղափարազրկությամբ ու նյութապաշտությամբ, որոնք արտահայտվում կամ թաքցվում են իբրև թե համամարդկային, ազատական, առաջադիմական, ժողովրդավարական, ժամանակակից լինելու պատճառաբանություններով:
Սույն գրքույկի գաղափարական բովանդակությունը կարող է օգտակար լինել ըմբռնելու, թե ինչքան սուտ, կեղծ, խարդախ, ամոթալի և վնասակար են եղել ու են վերոնշյալ պատճառաբանությունները, որոնցով մեր օրերում ևս որոշ կողմեր ավելի նրբացված և քողարկված շարունակում են խարդախորեն ջատագովել ուրացումն ու դասալքումը՝ որով և որոմ են ցանում հայ մատաղ սերնդի սրտերի և մտքերի մեջ:
Սույն հրատարակությունը նախատեսված է ընթերցողների լայն շրջանակի համար:


Վարդան Գրիչենց
Կոռուպցիա
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2013
Գրքում հայության առջև ծառացած մարտահրավերներում առանձնակի կարևորվում է կոռուպցիայի վերացումը: Ըստ հեղինակի՝ կոռուպցիան այն ախտն է, որն սպառնում է հայ ազգային կենսական շահերին, ընդհուպ՝ ազգային գոյությանը՝ մեծ վնասներ հասցնելով ոչ միայն տնտեսությանը և սոցիալական հարաբերություններին, այլև հատկապես ազգային հոգեկերտվածքին, գաղափարականությանը, բարոյական արժեհամակարգին և դրանցով՝ ազգի ու պետականության կենսունակությանը:
Հեղինակը համոզմունք է հայտնում, որ հայոց հավատքի, ազգային գաղափարախոսության և բարոյական տոհմիկ արժեհամակրգի ճշմարիտ վերականգնմանբ՝ դրանք կյանքի ապրում դարձնելուց հետո միայն կարելի է նաև օրենսդրորեն և վարչահրամայական միջոցներով հայ կյանքից իսպառ արմատախիլ անել կոռուպցիան՝ իր բոլոր դրսևորումներով:
Գիրքը նախատեսված է ոչ միայն այս խնդրով զբաղվող մասնագետների, այլև կոռուպցիայի՝ որպես սոսկալի մի չարիքի գիտակցումն ունեցող ընթերցող լայն շրջանակների համար:


Վարդան Գրիչենց
Դասեր Անցյալից և Հայոց Մեծերից
Մուրացան «Գևորգ Մարզպետունի»
(պատմվածքի հակիրճ շարադրանք)
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2018
«Գևորգ Մարզպետունի» վեպի հատընտիր դրվագապատումների սույն հրատարակումը ձեռնարկվեց այն գիտակցությամբ և համոզմամբ, որ դրա հերոսներին ճանաչելը, նրանց հավատամքին, հայացքներին, ասույթներին և գործերին ծանոթանալը, դրանց վերաբերյալ մտածելը, հիշելը և դրանցից գեթ մի բան սովորելն ու գործադրելը զգալի նշանակություն կունենա հայ մարդու, հատկապես հայ մատաղ սերնդի, մարդկային-ազգային ինքնագիտակցության, ազգի, հայրենիքի և պետականության հանդեպ պատասխանատվության, պարտաճանաչության, նվիրումի ավելացման ու շատ կարևոր` խղճի զգաստացման համար:Ամենայն հավանականությամբ, օգտակար կլինի նաև նրանց համար, որ իրերի բերումով, ազգի ու հայրենիքի վերաբերյալ որոշումներ ընդունելու դիրքերի են հասել:


Վարդան Գրիչենց
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2019
Ճշմարտություն Արցախի Մասին
Գրքում զարգացվում է այն միտքը, որ Արցախի հարցում հայկական դիվանագիտության քայլերը պետք է հիմնվեն ոչ միայն ազգերի ինքնորոշման իրավունքի, այլև այն անհերքելի իրողության վրա, որ Ադրբեջանի կողմից պետության տարածքային ամբողջականության պահպանման միջազգային իրավունքի շահարկումն իրավական ու պատմական որևէ հիմք չունի, քանի որ այդ իրավունքը ևս պատկանում է Արցախին։Հայության այժմյան ու հետագա հաղթանակների իրավական- քաղաքական ամրագրմանը հասնելու ճանապարհին հեղինակը հույժ կարևոր է համարում ինչպես աշխարհում ընթացող գործընթացները Հայ ազգային գաղափարախոսության վրա հիմնված Հայ ազգային քաղաքագիտությամբ վերլուծելը, հետևանքները կանխատեսելն ու ըստ այդմ գործելը, այնպես էլ հայության հոգևոր, գաղափարական վերափոխումը և հետևաբար` մեր բարոյական արժեհամակարգի վերաճանաչումն ու վերակիրառումը հայ կյանքի բոլոր, մասնավո- րապես համայն հայության, Հայաստանի և Արցախի կառավարման ասպարեզներում:Գիրքը նախատեսված է բոլոր հայորդիների համար` պաշտոնավարող կամ ոչ:


Վարդան Գրիչենց
Խոհեր, Ասույթներ, Պատգամներ
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2002
Հեղինակի առանձնահատուկ կենսափորձի, Հայրենիքում և օտարության մեջ նրա բազմամյա ու բազմաբնույթ դիտարկումների, հետազոտությունների, ուսումնասիրությունների, ինչպես նաև Հայաստանի բաղձալի ապագայի համար նրա անխոնջ պայքարի բովից և քրիստոնեական աներեր ու լուսաշող հավատքից բխող ասույթների սույն գիրքը կարող է դաստիարակիչ և բարեփոխիչ զգալի նշանակություն ունենալ հայրենաբնակ ու աշխարհասփյուռ հայության ազգային ինքնագիտակցության և պետական-քաղաքացիական պարտաճանաչության համար:


Վարդան Գրիչենց
Եկեղեցի-Պետություն
Հայություն
Պետություն-Եկեղեցի
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2020
Գրքում անդրադարձ է կատարվում այն իրողությանը, որ վերջին հարյուրամյակում հայոց պետության վերակերտման գործընթացներում Հայ առաքելական սուրբ եկեղեցու դերի անտեսումն ու առավել ևս՝ խոչընդոտումը և նույնիսկ թշնամական արգելակումը հակահայկական էր ու հակապետական:Հեղինակը զարգացնում է այն միտքը, թե հայության և հատկապես նրա պետականակերտման համար անհրաժեշտ են ոչ միայն եկեղեցի-պետություն համագործակցային սերտ հարաբերություններ, այլև ազգանպաստ ու պետականանպաստ հատուկ միություն և փոխլրացում։ Նա միաժամանակ շարադրում է հայության հոգևոր ու դրանով նաև աշխարհիկ վերազարթոնքի միջոցով ազգովին վերափոխվելու, վերահաստատվելու և ըստ այնմ՝ պատասխանատվությամբ ու հմտությամբ գործելու ուղիների իր տեսլականը՝ այն դարձնելով գրքի բովանդակության գաղափարական եզրահանգումը:Եվ քանի որ, ըստ հեղինակի, Հայոց հավատամք և Հայոց պետություն հասկացություններն ու ըմբռնումը հայ ժողովրդի տոհմիկ, սուրբ ժառանգություն են, ապա գիրքն ուղղված է յուրաքանչյուր հայի և հայուհու՝ անկախ տարիքից, դիրքից, կոչումից, պաշտոնից ու ապրելավայրից:

.png)
Վարդան Գրիչենց
Հարաբերություններ Հայության ու
Հայաստանի
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2021
Ազգերի, երկրների միջև հարաբերությունները, միշտ էլ կարևոր լինելով յուրաքանչյուրի համար, մեզ՝ հայերիս ու Հայաստանի համար հատուկ կարևորություն ունեն։ Եվ այդ գիտակցությամբ գրվել ու նաև տարբեր աղբյուրներից համապատասխան նյութեր հավաքելով՝ կազմվել է սույն գիրքը՝ նպատակաուղղված նպաստելու հայ ընթերցողի պատմական հիշողության թարմացմանը և հանրային ու պետական քաղաքականության ազգային ծրագրմանն ու կիրառմանը, և դա` հատկապես հայ-ռուսական հարաբերություններում։

.png)
Վարդան Գրիչենց
Ահազանգ Պահանջ
ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2023
Գրքում ամփոփված են հեղինակի բազում տարիների մտորումները, վերլուծություններն ու եզրահանգումները՝ հայության՝ տոհմիկ ուղուց շեղվելու պատճառների, դրանց հետևանքով ծագած ու, ամենայն հավանականությամբ, դեռ ծագելիք տկարությունների, նեղությունների, վտանգների և դրանց առաջն առնելու, կասեցնելու հնարավորությունների մասին։ Միաժամանակ այս գիրքը գիտակցված անվհատ հաստատակամությամբ անհապաղ գործելու յուրօրինակ ու նաև շատ պարզ հիշեցում է՝ համաձայն մեր մեծ, իմաստուն, սուրբ նախնիների` մեզ ավանդած ժառանգության։ Եվ որպես այդպիսին՝ գիրքն ուղղված է յուրաքանչյուր հայի ու հայուհու՝ անկախ տարիքից, պաշտոնից, կոչումից, ընկերային վիճակից ու ապրելավայրից:


ՀԱՅՔ Հաստատություն
Տեղեկագիր 1
«ՀԱՅՔ» հաստատությու Նոյեմբեր 1990
ՀԱՅՔ հաստատությունը նպատակահարմար է համարում այսուհետև տեղեկագրի միջոցով հրատարակել իր գիտահետազոտական-ծրագրային աշխատանքների արդյունքներն ու իր տարբեր հանձնախմբերի ուսումնասիրությունների և տեսակետների քննարկման եզրակացությունները: Տեղեկագրում տեղ են գտնելու նաև ՀԱՅՔ հաստատության հետ գործակցող գիտահետազոտական հաստատությունների ու անհատ մասնագետների աշխատություններ:
ՀԱՅՔ հաստատության տեղեկագրերի լույս ընծայումը սկսված է սույն թվով և շարունակվելու է պարբերաբար՝ համապատասխան նյութերի առկայության դեպքում:


ՀԱՅՔ Հաստատություն
Տեղեկագիր 1,2,3 համարների վերահրատարակում
«ՀԱՅՔ» հաստատություն, Մարտ 1998
ՀԱՅՔ հաստատության առաջին երեք «ՏԵՂԵԿԱԳՐԵՐԸ» հրատարակվել են Սփյուռքում 1990թ. նոյեմբերից - 1991թ. մարտը, երբ դեռ Խորհրդային Միությունը գոյություն ուներ:
Այդ համարներում տեղ էին գտել ՀԱՅՔ հաստատության ստեղծմանն առնչվող իրադարձությունների հակիրճ բնորոշումը, նրա առջև դրված կարևորագույն խնդիրները, տվյալ ժամանակաշրջանի ազգային կենսական որոշ հարցերի արծածումը և առաջարկներ դրանց հնարավոր լուծումների վերաբերյալ:
Այս երեք տեղեկագրերում միաժամանակ տպագրվել են ՀԱՅՔ հաստատության խնդիրներին վերաբերող նախորդ տասը տարիների ընթացքում հրատարակված հոդվածներ:
Նկատի առնելով ՀԱՅՔ հաստատության թ.թ. 1, 2, և 3 վաղուց սպառված տեղեկագրերի նկատմամբ շարունակվող հետաքրքրությունը, խմբագրությունը որոշեց վերահրատարակել դրանք անփոփոխ, սակայն համատեղ և՝ հաշվի առնելով հայաստանյան ընթերցողների գործոնը, նոր ուղղագրությամբ:


А.Е. Тер-Саркисянц
В.Ц. Худавердян
Армянская Диаспора Юга России
ENGEL, Москва 1993
Дана этнодемографическая характеристика армян Юга России. Ососбое внимание уделено их современному положению на фоне сложившейся этнополитической ситуации в регионе. Рассчитана на этносоциологов, демографов, политологов, а также широкий круг читателей, интересующихся проблемами националйных меньшинств.


ՀԱՅՔ Հաստատություն
Հայաստանի Հանրակրթական Համակարգի
Վերափոխման Այլընտրանքային Ծրագիր
«ՀԱՅՔ» հաստատություն, Սեպտեմբեր 1996
Ծրագիրը մշակված է ՀԱՅՔ հաստատության թիվ 6 ծրագրի շրջանակներում:
«Հայաստանի հանրակրթական համակարգի վերափոխման այլընտրանքային ծրագրում» հանրապետության միջնակարգ դպրոցի զարգացման հիմնահարցերը դիտարկված են համազգային տեսանկյունով: Նրա նպատակներն են՝ հայ ազգի հոգեմտավոր ներուժի ձևավորման մեջ կրթության կարևորագույն խնդիրների տեսանելիացումը, հայկական կրթական հաստատությունների գործառության ուղղորդումը ազգային ռազմավարության հունով և ազգային ու համամարդկային արժեքների վրա հիմնված հանրակրթության վերածումը միջազգային չափանիշներին համապատասխան ու, բնականաբար, հայության համար մատչելի համակարգի:
Ծրագիրը կոչված է նպաստելու ազգայնամետ զարգացման և հնարավոր հանձնառության ներունակ հանրակրթական համակարգի ձևավորմանը:


ՀԱՅՔ Հաստատություն
Հայաստանում Քրիստոնեությունը
Պետական Կրոն Հռչակելու Հոգևոր
Ակունքները և Պատմական Նշանակությունը
«ՀԱՅՔ» հաստատություն, Սեպտեմբեր 1997
ՀԱՅՔ հաստատության առաջին ծրագրի կատարման հիմնական մասերից է հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելու հոգեվոր ակունքների և պետական նշանակության բացահայտումն ու մեկնաբանումը, հիմք ընդունելով հայ և օտար պատմիչների երկերը, Աստվածաշունչը, վկայաբանական, հայրաբանական ու մեկնողական գրականությունը, հայ ժողովրդի հոգեբարոյական կերտվածքն ու անցած պատմական ուղին, նրա մտավոր ու հոգևոր արգասիքները և մեր հավատքից բխող ըմբռնումը, տրամաբանությունը, դատողությունն ու համոզմունքը: Այս առումով ՀԱՅՔ հաստատությունը՝ ի թիվս այլ աշխատությունների, հրատարակում է իր փորձագետ՝ պատմական գիտությունների դոկտոր Էդուարդ Լ. Դանիելյանի հոդվածների սույն ժողովածուն:


ՀԱՅՔ Հաստատություն
Հայաստանի Սոցիալ-Տնտեսական
Զարգացման Այլընտրանքային Հաշվարկ
«ՀԱՅՔ» հաստատություն, Սեպտեմբեր 1997
ՀԱՅՔ հաստատության առաջին ծրագրի կատարման հիմնական մասերից է հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելու հոգեվոր ակունքների և պետական նշանակության բացահայտումն ու մեկնաբանումը, հիմք ընդունելով հայ և օտար պատմիչների երկերը, Աստվածաշունչը, վկայաբանական, հայրաբանական ու մեկնողական գրականությունը, հայ ժողովրդի հոգեբարոյական կերտվածքն ու անցած պատմական ուղին, նրա մտավոր ու հոգևոր արգասիքները և մեր հավատքից բխող ըմբռնումը, տրամաբանությունը, դատողությունն ու համոզմունքը: Այս առումով ՀԱՅՔ հաստատությունը՝ ի թիվս այլ աշխատությունների, հրատարակում է իր փորձագետ՝ պատմական գիտությունների դոկտոր Էդուարդ Լ. Դանիելյանի հոդվածների սույն ժողովածուն: